KEL BALA

Bir bar eken, bir coq eken; coq demesi pek günah eken. Bir qartman bir qurtqadın kel ulı bar eken... Kel bala, bir kun üyden şıqıp ketken...

----------

Ketken ketken bir camidin tübüne barıp oturğan. Kisiler camiden şıqıp şıqıp ketkenler. Birov qalğan. Kel baladın canına kelip:

- Sen bu yerde tonmaysınma?

dep sorağan. Kel bala:

- Coq coq degen, tonmayman.

Kel baladın, aldı artı cırtıq bir paltosu bar eken. Kel bala cırtıqlardı kösterip, atağa:

- Men heş tonmayman, cel niyerden kiredi aniyerden şıqadı,

degen. Ata, kel balağa:

- Aşe paltolardı avusturuyaq,

degen. Paltolarındı şıqarıp avusturğanlar. Ata, kel balaga:

- Sen bu yerde toqta, men ayyenge sorap keleyim,

degen. Qart üyge barğan, paltodu bikesine köstergen. Bikesi qızğan, Buna:

- Cırtıq toñman böri tondu nevşün avusturasın, cırtıq toñdan heş suvuq kirmez mi?

degen. Ata, cuvura cuvura camige barğan, bir de qarağan kel bala coq, ketken...

----------

Kel bala, ketken ketken bir yerge barğan. Qoy soyyatırekenler. Kel bala:

- Ayye, birtuquy ette mağa ber,

degen. Ayye etti torbağa salıp:

- Mah ulım, pisirip cersin

degen. Etti bergen...

----------

Kel bala, ketken ketken bir üydün aldında turğan. Üyde et asıbıyatırekenler. Kel bala, ketken:

- Qartaba menimde torbamda et bar, menim etimdi de pisiravuy

degen. Qartaba:

- Kel, balam etindi qazanğa at,

degen. Etti qazandın işine atğanlar. Soñra kel bala:

- Qartaba menim etimdi etler cemesin,

degen. Qartaba:

- Qoy balam, etti et cer mi?

degen. Et pisiyatırekende qartaba qomşuğa bir şiy almağa ketken. Kel bala, qazandaqı etlerdi cep cep süyoqlardı qazandın işine atqan. Qartaba kelgende qarağan etler coq! Kel bala cılamağa baslağan:

- Etimdi etler cepti, etimdi etler cepti...

Kel bala cılıyatırekende ata kelgen:

- Ne cılaysın balam?

dep sorağan. Kel bala:

- Ata etimdi etler cedi,

degen. Ata da:

- Qoy balam misapir esitmesin men erten sağa bır toqlu berirmen,

degen. Erten bolğanda toqludu alıp ketken... Aniyerde qoyman sıyır qapatıyatırken bırov. Kel bala:

- Ata menimde bir toqlum bar menimkinide qapatınız ta,

degen. Ata kel baladı üyüne şaqırğan cedirgen işirgen catıyatırkende kel bala:

- Ata menim toqludu sizin qoylar cemesin

degen. Anavlar:

- Qoydu qoy cermi? balam

degenler, külgenler kel balaga.

Catqanlar. Kel bala özünün toqlusunu öltürgen. Anav qoydun avzuna qan caqqan, anav qoydun avuzuna boq caqqan, soñra özü ceriñge ketip catqan, uyqlağan. Tañ atqan erte bolğan ataman birge toqluğa qaramağa ketkenler. Birde qarağanlar toqludu qoylar cepti. Kel bala cılağan cılağan... Ata,

- Qoy, balam. Cılama. Sağa bir qoy bereyim

degen. Kel bala:

- Coq

degen. Eki koy, üş qoy derken toquz qoy alıp ketken kel bala.

----------

Ketken ketken bir mezardın aldında turğan. Mezarğa cenaze kömüp ketiyatırkenler. Kel bala ketip bir kisige sorğan:

- Cenaze kimdin?

Kisi:

- Ölgen nav kisidin qızı edi. Üş qızı bar edi, birovü öldü,

degen. Kel bala kisige:

- Menimde bir qız qardaşım bar. Üylerine ketsem eski elbiselerindi tilesem berirler mi?

dep sorağan. Kisi:

- Bilmeymen. Üyü niyerde özün sor,

dep üyünü köstergen. Kel bala ketken, ayyege:

- Menimde bir qız qardaşım bar üstü calınğaş. Qızının ayrına elbiselerdi mağa ber

depti. Ayye, ketip qızdın elbiselerini azırlap akelgen bergen. Aqsamdan sonra kel bala ketken. Mezardı aşqan ölü qızdı kiydirgen, kisidin qapısına tikip salğan. İşkerge kirgen oturğan.

- Menimde bir bacım bar, siyaqta, kelmege yaladı

degen. Üydün üken qızı tısqarğa şıqqan:

- Kel ta bacım nege yalasın,

degen. Anav qız indemepti. Üydün kiçikiy qızı ketken

- Kel bacım,

degen, qolundan tartqan. Anav qız cıqılavuyğan. Kel bala tısqarğa şıqqan:

- Bacımdı öltürdünüz dep cılağan cılağan...

Ata:

- Cılama ulım, bacındı öltürgen qızdı sağa berirmiz,

degen. O qızman bir de ögüz araba bergenler. Qızdı keyşek etgenler, ögüz arabağa miñdirip cibergenler...

Kel bala arabağa miñgen:

- Cırtıq toñ

- Cırtıq toñğa böri toñ

- Böri toñğa can süyoq

- Can süyoqqe toqlu şaq

- Toqlu şaqqa toquz qoy

- Toquz qoyğa ölü qız

- Ölü qızğa tiri qız

- haydi yanım qara ögüz deh...

degen, arabadı aydağan ketkenler...

Bu erteñgi, Seyitahmetli Avulu (Kulu/Konya/Türkiye) halqından Gülbahar ESKEN'den derlengen Mustafa ESKEN tarafından qayıtqa keçirilgendir.